Umowy o dzieło, a ZUS – zmiany w 2021

Co się zmieniło? W skrócie: jeśli umowa o dzieło zawierana jest przez polską firmę (płatnika składek, osobę fizyczną), to z zasady należy ją zgłosić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W ten sposób władze m.in. domykają system obejmujący zatrudnianie pracowników na podstawie umów cywilnoprawnych: o dzieło i zlecenie. Po zmianie przepisów ZUS prowadzi ewidencję, dzięki której łatwiej sprawdzi czy zawarcie umowy o dzieło nie jest celowe tak, by uniknąć zawarcia umowy zlecenia, która podlega oskładkowaniu (odprowadzeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotnej).

Umowa o dzieło – ZUS

Do tej pory pracodawca nie zgłaszał umowy o dzieło do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zmiany przyniósł początek 2021 roku. Pojawił się nowy obowiązek – przedsiębiorcy muszą zgłaszać do ZUS umowy zawarte po 1 stycznia. Obowiązek ten wprowadziła nowelizacja specustawy w sprawie COVID-19 (art. 22 Ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw). Nowe przepisy nie zobowiązują natomiast właścicieli firm do płacenia składek za realizującego umowę o dzieło (ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe oraz zdrowotne). Mają obowiązek jedynie ich zgłoszenia do ZUS. Oskładkowaniu podlegają również umowy o dzieło zawarte przez pracodawcę z pracownikiem wykonującym dzieło w tym samym zakresie co np. umowa zlecenie. Kto ma obowiązek wypełnienia i wysłania do ZUS specjalnego formularza RUD z informacją o zawartej umowie o dzieło?

Umowa o dzieło zgłoszenie do ZUS

Taki obowiązek ma każdy przedsiębiorca – płatnik składek/osoba fizyczna – zlecający wykonanie dzieła. Na zgłoszenie każdej zawartej umowy o dzieło jest 7 dni od dnia zawarcia umowy.

Warto pamiętać o dwóch faktach:

• umowy o dzieło nie muszą zgłaszać podmioty lub jednostki organizacyjne (np. fundacje, spółki prawa handlowego czy stowarzyszenia), które nie są płatnikami składek (nie zgłaszają do ubezpieczeń społecznych co najmniej jednego ubezpieczonego),
• umowy o dzieło muszą zawsze zgłaszać do ZUS osoby fizyczne – np. prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą.

Są też inne wyjątki. Umowy o dzieło nie musi zgłaszać przedsiębiorca, który:

• zawarł ją z własnym pracownikiem,
• dzieło będzie wykonywane na rzecz własnego pracodawcy, ale zostało zawarte z innym podmiotem,
• umowa została podpisana z prowadzącym działalność gospodarczą na wykonanie przez niego usług, które wchodzą w zakres prowadzonej działalności.

Dodatkowo, zawarcia umowy o dzieło nie zgłasza podmiot, który zarejestrował się jako płatnik składek już po podpisaniu umowy o dzieło. Umowę o dzieło można zgłosić przez internetową Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS. Dla właścicieli firm, którzy wolą rozwiązania tradycyjne, dostępny jest formularz RUD do samodzielnego wypełnienia i wydruku. Przepisy przewidują karę za brak informacji o zawarciu umowy o dzieło. Grozi za to do 5 tys. zł. grzywny.

Umowa o dzieło 2021 – ZUS. Skąd ten obowiązek?

Uzasadnienie wprowadzenia nowych przepisów znajduje się w nowelizacji ustawy w sprawie COVID-19. Ustawodawca tłumaczy, że zgłaszanie informacji o zawartych umowach o dzieło ma służyć celom statystycznym, a w przyszłości zwiększyć możliwość zapewnienia wykonawcom umów skutecznej pomocy np. w ramach tarczy antykryzysowej. To nie wszystko. Władze chcą również uszczelnić system zatrudniania pracowników w oparciu o umowy cywilnoprawne. Dzięki nowemu obowiązkowi, ZUS zbierze informacje o zawieranych umowach o dzieło. Zakład zweryfikuje czy podpisana umowa o dzieło nie jest w rzeczywistości umową zleceniem, które stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. W praktyce oznacza to, że ZUS ma prawo podczas kontroli zbadać podleganie ubezpieczeniu i ewentualnie przeklasyfikować umowę o dzieło. Stanie się tak, jeśli kontrola wykaże, że umowa rezultatu (o dzieło) jest faktycznie umową starannego działania (zlecenie). Przekwalifikowanie umowy o dzieło może mieć konsekwencje finansowe dla pracodawcy. Przedsiębiorca będzie musiał zarejestrować współpracownika w ZUS oraz wypłacić zaległe składki ubezpieczeń wraz z odsetkami za zwłokę. Powyższe zasady obowiązuje przedsiębiorców i firmy zarejestrowane w Polsce. Co jeśli prowadzisz działalność w Wielkiej Brytanii w formule spółki Limited (LTD)?

Umowa o dzieło, a spółka LTD

Wielu przedsiębiorców poszukuje optymalnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej. Interesuje ich możliwość maksymalnego, a jednocześnie legalnego obniżenia podatków oraz przyjazne i przejrzyste przepisy. To wszystko znajdują w Wielkiej Brytanii. Spółkę LTD – odpowiednik polskiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – można zarejestrować mieszkając na stałe w Polsce. Przedsiębiorca musi jednak spełnić określone warunki, m.in. spółka Limited nie może zatrudniać polskich pracowników na umowę o pracę lub umowę zlecenie. Przepisy dopuszczają natomiast zatrudnienie współpracowników działających na podstawie umowy o dzieło. Oznacza to, że polski właściciel spółki Limited bez przeszkód podpisze taką umowę z polskim współpracownikiem. Co więcej, nie ma obowiązku do zgłaszania takiej umowy do polskiego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Właściciel spółki Limited działa w oparciu o angielskie prawo i nie jest polskim płatnikiem składek w ZUS. Przepisy obowiązujące w Wielkie Brytanii nie nakładają na niego obowiązku raportowania do ZUS o zawartej umowie o dzieło. Korzyści? Przede wszystkim nie musi pamiętać o kolejnym biurokratycznym obowiązku. Kolejnym plusem jest brak obawy o wyniki potencjalnej kontroli prowadzonej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Na koniec warto zauważyć, że jeśli zagraniczna firma jest płatnikiem składek w Polsce (posiada m.in zakład), to ma obowiązek wysłać formularz do ZUS o zawarciu umowy/umów o dzieło.

Przeczytaj także:

Zalety spółki limited – 6 powodów, dla których warto ją założyć.