Wielu Polaków mieszka i pracuje na Wyspach. Po podjęciu decyzji o wystąpieniu Anglii z Unii Europejskiej pojawiło się wiele pytań dotyczących ich przyszłości w tym kraju. 7 listopada opublikowana została nota techniczna zawierająca informacje o zmianach, które czekają obywateli Unii Europejskiej planujących pozostać na terenie Wielkiej Brytanii po Brexicie. Czego się dowiedzieliśmy? Zapraszamy do lektury.
Kto będzie mógł pozostać w Anglii i na jakich zasadach?
Obywatele państw należących do Unii Europejskiej, mieszkający w Wielkiej Brytanii, nie posiadający brytyjskiego obywatelstwa i chcący pozostać w kraju muszą po Brexicie dokonać rejestracji, która ma zagwarantować utrzymanie ich praw do pracy i mieszkania na określonych zasadach, zbliżonych do dotychczasowych. Po wyjściu Anglii ze Wspólnoty obywatele UE planujący pozostać na terenie Wielkiej Brytanii, zobowiązani będą do uzyskania statusu osoby osiedlonej tzw. settled status.
Trzeba mieć na uwadze, że inne przepisy migracyjne obowiązywać będą osoby, które przybyły do Wielkiej Brytanii przed Brexitem, a inne w odniesieniu do obywateli UE, którzy zdecydują się zamieszkać w Anglii po opuszczeniu przez nią Wspólnoty. Obywatele UE posiadający status osoby osiedlonej zachowają prawo do pracowania i mieszkania na terenie Wielkiej Brytanii, dostęp do NHS-u i świadczeń, ale mogą utracić prawo do głosowania w wyborach samorządowych.
Dodatkowo osoby dysponujące statusem osoby osiedlonej zyskają gwarancję, że ich dzieci również będą dotyczyć wszystkie powyższe prawa. Nie ma w tym przypadku znaczenia, czy dzieci przyjadą do Wielkiej Brytanii przed czy po wystąpieniu Anglii z UE oraz gdzie i kiedy się urodzą.
Czas przebywania na terenie Wielkiej Brytanii a możliwość uzyskania statusu osoby osiedlonej
O dokument potwierdzający status osoby osiedlonej należy wystąpić do Home Office. Polacy mają sporo czasu na dopełnienie formalności związanych z aplikowaniem o ten status (około dwa lata od momentu wystąpienia Angii z UE). W czasie przejściowym osoby mieszkające na Wyspach nie muszą obawiać się o swoje prawa obywatelskie, przepisy gwarantują bowiem, że w tym okresie pozostaną one bez zmian. Po upływie dwóch lat, dokument potwierdzający uzyskanie statusu osoby osiedlonej stanie się niezbędny do dalszego przebywania na terenie Wielkiej Brytanii.
Nie każda osoba aktualnie mieszkająca w Wielkiej Brytanii od razu będzie mogła ubiegać się o status osoby osiedlonej. Takie prawo przysługiwać będzie wyłącznie tym, którzy przed dniem opuszczenia przez Anglię UE nieprzerwanie pracowali, prowadzili firmę, studiowali lub rezydowali dysponując środkami niezbędnymi do życia na terenie Wielkiej Brytanii przez okres co najmniej pięciu lat.
Polacy nie spełniający powyższego warunku po Brexicie powinni wystąpić do Home Office o dokument potwierdzający tymczasową rezydenturę tzw. „leave to remain”. Dzięki niemu obywatele UE przebywający na Wyspach przez okres krótszy niż 5 lat będą mogli w dalszym ciągu mieszkać w Anglii i utrzymają swoje dotychczasowe prawa do momentu uzyskania statusu osoby osiedlonej.
Jak będzie wyglądał proces uzyskania statusu osoby osiedlonej?
Szczegółowy proces wnioskowania i przyznawania statusu osoby osiedlonej nie jest jeszcze znany. Dotychczasowe prawo migracyjne wiąże się z koniecznością przejścia długiego i skomplikowanego postępowania. Rząd zamierza uprościć te procedury, celem jest przede wszystkim ograniczenie dokumentacji. Możliwe będzie złożenie wniosku online. Planowane zmiany mają na celu wyjście naprzeciw obywatelom Unii Europejskiej chcącym pozostać w Wielkiej Brytanii po Brexicie.
Brytyjski rząd zamierza umożliwić wszczęcie procedury wnioskowania o status osoby osiedlonej jeszcze przed formalnym opuszczeniem UE przez Wielką Brytanię. Koszt otrzymania tego statusu ma być niższy od ceny wyrobienia paszportu, aktualnie wynoszącej 46 funtów dla dzieci do 16-stego roku życia i 72,50 funtów dla dorosłych.
Jakie jeszcze udogodnienia dla obywateli UE planuje brytyjski rząd?
Brytyjski rząd chce ułatwić osobom, które przybyły do ich kraju i są obywatelami państw należących do Unii Europejskiej zdobycie statusu osoby osiedlonej i pozostanie w Anglii. Mniej biurokracji, niskie koszty, przejrzyste procedury, wsparcie dla wnioskodawców i zabezpieczenie ich praw– te wszystkie obietnice sprawiają, że Polacy chcący w dalszym ciągu mieszkać w Wielkiej Brytanii nie powinni obawiać się Brexitu.
Opublikowana nota techniczna zawiera szereg udogodnień dla obywateli Unii Europejskiej planujących pozostać na terenie kraju. Deklaracje odnoszą się m.in. do zniesienia dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego tzw. Comprehensive Sickness Insurance, obowiązku dokumentowania wszystkich wyjazdów i wjazdów do Anglii oraz zapewnień, że takie osoby nie będą poddawane dodatkowym wymogom identyfikacyjnym.
Wsparcie dla osób ubiegających się o status osoby osiedlonej i możliwość odwołania się od negatywnej decyzji
Urzędnicy odpowiedzialni za rozpatrywanie wniosków mają dostać wytyczne, zgodnie z którymi kwestie sporne powinni rozstrzygać na korzyść obywateli UE ubiegających się o status osoby osiedlonej, a w razie drobnych błędów we wnioskach lub braków w dokumentacji, urzędnicy mają występować o złożenie korekt wniosków lub uzupełnienie dokumentacji zamiast od razu odrzucać wnioski.
W razie odmowy przyznania statusu osoby osiedlonej przysługiwać będzie prawo odwołania do brytyjskich sądów. Takie odwołanie ma gwarantować bowiem umowa o wyjściu Anglii z UE, mająca moc traktatu międzynarodowego zawarta pomiędzy Wielką Brytanią a pozostałymi 27 państwami członkowskimi.
Warto też mieć na uwadze, że osoby posiadające już teraz kartę stałej rezydencji tzw. permanent residence nie będą zobowiązane do ponownego przechodzenia postępowania w celu uzyskania statusu osoby osiedlonej. Wystarczające będzie wówczas dostarczenie aktualnego zdjęcia i potwierdzenie adresu zamieszkania. Koszt związany z wymianą dokumentu również zostanie obniżony.
Kto może mieć problem z uzyskaniem statusu osoby osiedlonej?
Osoby przebywające nielegalnie na terytorium Wielkiej Brytanii lub posiadające wyroki kryminalne powinny spodziewać się odmowy przyznania statusu osoby osiedlonej. Taka preferencja dotyczyć ma jedynie osób przebywających na Wyspach na podstawie przepisów unijnych i spełniających pozostałe warunki niezbędne do pozostania w Anglii.
Weryfikacja niekaralności polegać będzie na złożeniu przez wnioskującego oświadczenia o tym, czy był karany. Informacje dotyczące karalności w Anglii będą sprawdzane, a w uzasadnionych przypadkach weryfikowane będą również informacje o karalności poza granicami Wielkiej Brytanii.
Na ten moment nie ma żadnych planów przyznania analogicznych praw dla obywateli Unii Europejskiej, którzy podejmą decyzję o zamieszkaniu w Anglii już po Brexicie. Prawdopodobnie nie będą obowiązywały ich żadne długoterminowe prawa obywatelskie.
Czy Polacy mieszkający na terenie Wielkiej Brytanii nie powinni obawiać się Brexitu?
Podsumowując można uznać, ze brytyjski rząd stara się uspokoić obywateli Unii Europejskiej chcących pozostać na terenie Wielkiej Brytanii po Brexicie. Wiele razy podkreślano bowiem, że imigranci mają duży wkład w gospodarkę i nie powinni obawiać się o możliwość dalszego przebywania na Wyspach. Przypomnijmy, że planowana data wyjścia Wielkiej Brytanii z UE to 29 marca 2019 roku. Miejmy nadzieję że do tego czasu obietnice zostaną spełnione, proces aplikowania o status osoby osiedlonej zostanie maksymalnie uproszczony, a Polacy mieszkający w Anglii nie będą mieli trudności z jego uzyskaniem.
Tutaj możesz przeczytać nasz tekst o tym co Brexit zmienia w kwestii prowadzenia firmy w Wielkiej Brytanii – KLIK
