Trzeba przyznać, że Brexit już od pierwszych chwil podania do informacji publicznej wiadomości o wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej budzi szczególny niepokój wśród osób, które związały swoją sytuację prywatną lub zawodową właśnie z Wielką Brytanią. Rządy Zjednoczonego Królestwa oraz główne organy, a także inne instytucje Unii Europejskiej opracowały jednak pewne rozwiązania, które pozwolą osobom niebędącym brytyjskimi obywatelami na dalsze legalne przebywanie i realizowanie obowiązków zawodowych w UK. Jakie są to rozwiązania i o dopełnieniu jakich formalności należy pamiętać w momencie upływu okresu przejściowego?
Rezydentura brytyjska a status osoby osiedlonej
Do tej pory status stałego rezydenta brytyjskiego, uzyskiwali obcokrajowcy, którzy przebywali w UK przez okres minimum 5 lat, a poświadczeniem tego faktu było posiadanie karty stałego pobytu. Jej ważność kończy się jednak już niedługo, ponieważ z dniem 31 grudnia 2020 roku. To właśnie ta data jest momentem kończącym proces wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Potwierdzenie statusu rezydenta możliwe jest również dla osób fizycznych, których miejscem zamieszkania jest Anglia, Walia lub Irlandia Północna, a także podmiotów prawnych, których siedziba mieści się na terenie Wielkiej Brytanii.
Co w takim razie trzeba zrobić, aby w dalszym ciągu móc w pełni legalnie przebywać i pracować w UK? Każdy, kto od 1 stycznia 2021 nadal będzie traktować Wielką Brytanię jako centrum swojego życia zawodowego lub osobistego, a kto nie jest jej pełnoprawnym obywatelem, jest zobowiązany do złożenia wniosku o status osoby osiedlonej. Proces ten dotyczy również wspomnianych wyżej rezydentów.
Settled status czyli status osoby osiedlonej
Stały status osoby osiedlonej, podobnie jak status rezydenta, mogą otrzymać jedynie ci obcokrajowcy, których życie biznesowe lub prywatne toczy się w Wielkiej Brytanii minimum od 5 lat. Warto w tym miejscu podkreślić to, że nie tylko osoby czynne zawodowo muszą ubiegać się o przyznanie statusu osoby osiedlonej.
Brytyjski settled status powinny uzyskać również przyjezdni, którzy aktualnie przebywają na emeryturze, zajmują się wychowywaniem dzieci lub ich życie z innych względów toczy się właśnie w UK. Nie sposób również nie wspomnieć o tym, że ze statusem osoby osiedlonej wiąże się możliwością legalnej pracy czy uzyskanie dostępu do opieki zdrowotnej lub utrzymanie prawa do zasiłków oraz edukacji powszechnej i podjęcie się próby zdobycia wykształcenia wyższego. Procedura wystąpienia o stały pobyt na terenie Wysp Brytyjskich nie dotyczy jedynie obywateli Wielkiej Brytanii oraz Irlandii.
Jak złożyć wniosek o status osoby osiedlonej?
Przyznanie statusu osoby osiedlonej może nastąpić tylko wtedy, kiedy obcokrajowiec, który jest zainteresowany jego uzyskaniem, złoży odpowiedni wniosek. Niezbędne dokumenty można wypełnić zarówno przy użyciu brytyjskiej strony rządowej, jak i za pomocą aplikacji mobilnej.
Do kompleksowego dopełnienia formalności będzie potrzebny dokument potwierdzający tożsamość w postaci dowodu osobistego lub paszportu oraz cyfrowa fotografia twarzy. Poza tym, jednym z najważniejszych czynników pozytywnego rozpatrzenia wniosku o przyznanie statusu osoby osiedlonej jest wykazanie faktu, że przez minimum 5 lat wnioskodawca prowadził swoje życie zawodowe lub osobiste w obrębie Zjednoczonego Królestwa.
Jak się okazuje, to zadanie może przysporzyć pewnych trudności. Jedną z kwestii zawartych we wniosku związanym z settled status w UK jest ta dotycząca wyjazdów z Wielkiej Brytanii i powrotów do niej w wyżej wspomnianym pięcioletnim okresie. Można to zrobić na kilka sposobów. Zacznijmy od tego, że do przedstawienia dodatkowych dokumentów będą zobowiązane jedynie te osoby, których ciągłości pobytu w Wielkiej Brytanii nie da się skutecznie zweryfikować za pomocą rejestru podatkowego HM Revenue & Customs (brytyjski odpowiednik polskiego urzędu skarbowego) lub rejestru świadczeń publicznych prowadzonego przez Department for Work and Pensions (Ministerstwo Pracy i Emerytur).
Jedną z innych niż wymienione metod, która pozwala na rzetelne wykazanie pobytu w Wielkiej Brytanii może być na przykład przedstawienie potwierdzeń w postaci odcinków wypłat, wyciągów bankowych, umowy o pracę lub listu od pracodawcy potwierdzającego zatrudnienie, a także stempli paszportowych świadczących o odbyciu podróży do Wielkiej Brytanii. Co więcej, akceptowane będą również mniej standardowe dowody, takie jak zachowane bilety lotnicze lub kolejowe potwierdzające przybycie do UK, rachunki za media, podatek miejski czy telefon, a nawet listy, faktury oraz certyfikaty wysłane przez wiarygodne placówki edukacyjne.
Sytuacja staje się o wiele prostsza wtedy, kiedy osoba ubiegająca się o settled status posiada brytyjską kartę stałego pobytu. To ułatwienie wynika przede wszystkim z braku konieczności udowadniania w jakikolwiek sposób tego, że ostatnie 5 lat życia w rzeczywistości spędziło się na terenie Wielkiej Brytanii. Nieskomplikowane zadanie będą miały również osoby posiadające zarejestrowaną i prowadzoną w Anglii działalność gospodarczą, na przykład na podstawie spółki LTD lub samozatrudnienia.
Settled status – początek drogi do brytyjskiego obywatelstwa
W momencie, kiedy wniosek osoby ubiegającej się o status osiedleńca, zostanie pozytywnie rozpatrzony, można odetchnąć z ulgą i nieco odpocząć od procesu załatwiania formalności… Ale jedynie na kolejnych 12 miesięcy. To właśnie bowiem po roku obcokrajowcy, którzy posiadają settled status, będą mogły ubiegać się o uzyskanie brytyjskiego obywatelstwa.
Aby stać się obywatelem Wielkiej Brytanii, trzeba mieszkać i pracować przez minimum 6 lat w UK. Uzyskanie brytyjskiej przynależności narodowej jest jednak możliwe nie tylko pod warunkiem spełnienia tego wymagania. Do wniosku obligatoryjnie należy dołączyć zaświadczenie o niekaralności, potwierdzenie samowystarczalności finansowej w postaci zaświadczenia z pracy bądź przedstawienia innych źródeł dochodu (na przykład tych opartych na oszczędnościach i inwestycjach).
Przyszli obywatele brytyjscy powinni oczywiście wykazać się również nienaganną znajomością języka angielskiego (sprawdzaną testem), a także historii i kultury tego kraju (również weryfikowaną sprawdzianem wiedzy). Pomijając kwestie poziomu trudności zdobycia obywatelstwa w UK, warto pochylić się nad kwestią finansową tego procederu. Obecnie łączny koszt przeprowadzenia omawianego procesu wynosi około 1500 funtów.
Uzyskanie bezterminowego prawa do pobytu i pracy w UK, jakie zapewnia nam settled status jest, w kontekście czysto biznesowym, wystarczającym posunięciem. Jeżeli jednak Wielka Brytania jest głównym kierunkiem nie tylko naszego życia zawodowego, ale przede wszystkim prywatnego, warto rozważyć złożenie wniosku o przyznanie obywatelstwa.
